Propranolol WZF - инструкция, цена, применение и противопоказания препарата

Propranolol WZF – działanie, wskazania, dawkowanie, bezpieczeństwo stosowania

Propranolol WZF to lek z grupy β-adrenolityków (tzw. beta-blokerów), stosowany przede wszystkim w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego, ale także w profilaktyce migreny, leczeniu drżenia samoistnego oraz stanów lękowych o przewadze objawów somatycznych. Substancją czynną preparatu jest propranololu chlorowodorek w dawce 10 mg lub 40 mg w jednej tabletce.

Jak działa Propranolol WZF?

Propranolol jest nieselektywnym antagonistą receptorów β1 i β2 adrenergicznych. Oznacza to, że:

• zmniejsza częstość rytmu serca (działanie chronotropowe ujemne)
• obniża kurczliwość mięśnia sercowego (działanie inotropowe ujemne)
• obniża ciśnienie tętnicze
• zmniejsza zapotrzebowanie serca na tlen

Dzięki temu znajduje zastosowanie w leczeniu nadciśnienia tętniczego, dławicy piersiowej, zaburzeń rytmu serca oraz w prewencji zawału serca. Ze względu na wpływ na układ współczulny stosowany jest także w drżeniu samoistnym, lęku somatycznym i nadczynności tarczycy.

Wskazania do stosowania Propranolol WZF

Propranolol WZF lekarz może przepisać w następujących sytuacjach:

• nadciśnienie tętnicze
• leczenie dławicy piersiowej (z wyjątkiem postaci naczynioskurczowej – Prinzmetala)
• pierwotna i wtórna prewencja zawału serca u pacjentów z chorobą wieńcową
• kontrola nadkomorowych i komorowych zaburzeń rytmu serca
• profilaktyka migreny
• leczenie drżenia samoistnego
• zmniejszenie lęku sytuacyjnego i uogólnionego, szczególnie o charakterze somatycznym
• profilaktyka krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego u pacjentów z nadciśnieniem wrotnym i żylakami przełyku
• leczenie wspomagające w nadczynności tarczycy i w przełomie tarczycowym
• leczenie kardiomiopatii przerostowej ze zwężeniem drogi odpływu i/lub śródkomorowym
• postępowanie okołooperacyjne w przypadku guza chromochłonnego nadnerczy (zawsze łącznie z lekiem α-adrenolitycznym)

Dawkowanie Propranolol WZF

Dawka zawsze powinna być ustalana indywidualnie przez lekarza, zależnie od schorzenia, reakcji pacjenta i wieku. Poniższe informacje mają charakter orientacyjny i nie zastępują zaleceń lekarskich.

Dorośli

Nadciśnienie tętnicze

• dawka początkowa: 80 mg 2 razy na dobę
• możliwość zwiększania dawki w odstępach tygodniowych
• zwykle stosowana dawka dobowa: 160–320 mg
• w razie konieczności obniżenia ciśnienia – dodanie diuretyku lub innego leku hipotensyjnego

Dławica piersiowa (poza postacią Prinzmetala), migrena, drżenie samoistne

• dawka początkowa: 40 mg 2–3 razy na dobę
• możliwość zwiększania o 40 mg w odstępach tygodniowych
• migrena, drżenie samoistne: 80–160 mg/dobę
• dławica piersiowa: 120–240 mg/dobę

Lęk sytuacyjny i uogólniony

• ostry lęk sytuacyjny: 40 mg/dobę
• lęk uogólniony: zazwyczaj 40 mg 2 razy na dobę, możliwość zwiększenia do 40 mg 3 razy na dobę
• konieczna okresowa ocena stanu pacjenta, zwłaszcza po 6–12 miesiącach terapii

Zaburzenia rytmu serca, kardiomiopatia przerostowa, nadczynność tarczycy

• 10–40 mg 3 razy na dobę

Prewencja zawału serca u chorych z chorobą wieńcową

• rozpoczęcie leczenia między 5. a 21. dniem po zawale
• dawka początkowa: 40 mg 4 razy na dobę przez 2–3 dni
• następnie zwykle 80 mg 2 razy na dobę (taka sama dawka dobowa podzielona na 2 dawki)

Profilaktyka krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego przy nadciśnieniu wrotnym

• celem jest obniżenie częstości rytmu serca o około 25%
• początkowo 40 mg 2 razy na dobę
• następnie zwiększanie do 80 mg 2 razy na dobę, w zależności od zwolnienia tętna
• dawka maksymalna: 160 mg 2 razy na dobę

Guz chromochłonny nadnerczy (zawsze z α-adrenolitykiem)

• przed zabiegiem operacyjnym: 60 mg/dobę przez 3 dni
• guzy nieoperacyjne, złośliwe: 30 mg/dobę

Pacjenci w podeszłym wieku

• rozpoczynać od najmniejszych dawek
• dawkowanie indywidualne, z uwzględnieniem możliwego upośledzenia czynności nerek i wątroby

Dzieci i młodzież – zaburzenia rytmu serca

• orientacyjna dawka: 0,25–0,5 mg/kg masy ciała 3–4 razy na dobę
• dawka maksymalna: 1 mg/kg masy ciała 4 razy na dobę
• maksymalna dawka dobowa: 160 mg

Wszystkie zmiany dawkowania u dzieci muszą odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.

Przeciwwskazania do stosowania Propranolol WZF

Propranolol WZF nie powinien być stosowany w następujących sytuacjach:

• astma oskrzelowa i stany skurczowe oskrzeli
• nadwrażliwość na propranolol lub którykolwiek składnik preparatu
• bradykardia
• wstrząs kardiogenny
• niekontrolowana niewydolność serca
• niedociśnienie tętnicze
• kwasica metaboliczna
• długotrwałe głodzenie
• ciężkie zaburzenia krążenia obwodowego
• blok serca II lub III stopnia
• dławica Prinzmetala
• zespół chorego węzła zatokowego
• nieleczony guz chromochłonny nadnerczy
• stany z dużym ryzykiem niewyrównanej hipoglikemii: niedożywienie, wyniszczenie, przewlekłe choroby wątroby, cukrzyca, stosowanie preparatów hamujących odpowiedź na katecholaminy

Środki ostrożności i szczególne ostrzeżenia

Propranolol WZF wymaga ostrożności u wielu grup pacjentów. Należy zwrócić uwagę m.in. na:

• kontrolowaną niewydolność serca – możliwe stosowanie, ale z zachowaniem ostrożności
• jednoczesne przyjmowanie antagonistów kanału wapniowego o działaniu inotropowo ujemnym (werapamil, diltiazem) – ryzyko ciężkiego niedociśnienia, bradykardii i niewydolności serca, przeciwwskazane jednoczesne podawanie dożylne
• zaburzenia krążenia obwodowego – lek może je nasilać
• blok przedsionkowo-komorowy I stopnia – ryzyko dalszego wydłużenia przewodzenia
• cukrzyca i stany ryzyka hipoglikemii – propranolol może maskować objawy hipoglikemii (zwłaszcza tachykardię) i wydłużać odpowiedź na insulinę
• tyreotoksykoza – lek maskuje objawy nadczynności tarczycy
• guz chromochłonny – konieczne równoczesne stosowanie α-adrenolityku; lek przeciwwskazany w nieleczonym guzie
• ryzyko ciężkich reakcji alergicznych – słabsza odpowiedź na adrenalinę w typowych dawkach
• konieczność stopniowego odstawiania leku – przez 7–14 dni, szczególnie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca
• planowane zabiegi operacyjne – odstawienie leku co najmniej 24 godziny przed zabiegiem po ocenie stosunku ryzyka do korzyści
• istotna niewydolność nerek lub wątroby – wydłużony okres półtrwania, konieczna ostrożność przy doborze dawki
• nadciśnienie wrotne i marskość wątroby – ryzyko pogorszenia czynności wątroby i rozwoju encefalopatii
• zawartość laktozy i sacharozy – przeciwwskazany u pacjentów z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami metabolizmu (nietolerancja galaktozy, fruktozy, niedobór laktazy typu Lappa, niedobór sacharazy-izomaltazy, zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy)

Propranolol może sporadycznie wywoływać zawroty głowy lub uczucie zmęczenia, co może przejściowo wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów.

Interakcje z innymi lekami

Przed zastosowaniem Propranolol WZF należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Istotne interakcje obejmują m.in.:

• leki przeciwcukrzycowe – nasilenie działania hipoglikemizującego
• leki przeciwarytmiczne klasy I (np. dyzopiramid) – konieczna ostrożność
• glikozydy naparstnicy – możliwe wydłużenie przewodzenia przedsionkowo-komorowego
• antagoniści kanału wapniowego (werapamil, diltiazem) – ryzyko ciężkiej bradykardii, niedociśnienia, niewydolności serca; zakaz jednoczesnego podawania dożylnego
• dihydropirydynowi antagoniści wapnia (np. nifedypina) – ryzyko niedociśnienia, ujawnienie niewydolności serca
• sympatykomimetyki (np. adrenalina) – osłabienie działania β-blokera; ryzyko skurczu naczyń, nadciśnienia i bradykardii przy dożylnym podaniu adrenaliny
• lidokaina dożylna – zwiększenie stężenia lidokainy w osoczu o ok. 30%, niezalecane takie leczenie skojarzone
• cymetydyna, hydralazyna – zwiększenie stężenia propranololu
• alkohol – może zmniejszać stężenie propranololu
• klonidyna – ryzyko tzw. nadciśnienia z odbicia przy odstawieniu; konieczna odpowiednia kolejność odstawiania
• ergotamina, dihydroergotamina i pokrewne – ryzyko skurczu naczyń
• niesteroidowe leki przeciwzapalne (ibuprofen, indometacyna) – mogą osłabiać działanie hipotensyjne propranololu
• chloropromazyna – wzrost stężeń obu leków, możliwość nadmiernego obniżenia ciśnienia i nasilenia działania przeciwpsychotycznego
• środki znieczulające – konieczny dobór preparatu o słabych właściwościach inotropowo ujemnych; ryzyko niedociśnienia i osłabienia odruchowej tachykardii
• leki wpływające na enzymy wątrobowe: chinidyna, propafenon, ryfampicyna, teofilina, warfaryna, tiorydazyna, antagoniści kanału wapniowego (pochodne dihydropirydyny: nifedypina, nisoldypina, nikardypina, isradypina, lacydypina) – modyfikacja metabolizmu propranololu

Ciąża i karmienie piersią

• stosowanie w ciąży wyłącznie wtedy, gdy jest to bezwzględnie konieczne
• brak danych o działaniu teratogennym, ale lek może zmniejszać przepływ łożyskowy, co wiąże się z ryzykiem: śmierci płodu, poronienia, porodu przedwczesnego
• u płodu i noworodka może wystąpić bradykardia, hipoglikemia oraz powikłania sercowo-płucne w okresie okołoporodowym
• propranolol przenika do mleka kobiecego – nie zaleca się karmienia piersią podczas terapii

Możliwe działania niepożądane

Jak każdy lek, Propranolol WZF może wywoływać działania niepożądane, choć nie u każdego one wystąpią. Odnotowano m.in.:

• zaburzenia psychiczne: częste – zaburzenia snu, koszmary nocne; uczucie oszołomienia (częstość nieznana)
• układ nerwowy: rzadko – omamy, psychozy, zmiany nastroju, zawroty głowy, parestezje; bardzo rzadko – objawy przypominające miastenię lub nasilenie miastenii
• oko: rzadko – zaburzenia widzenia, suchość oczu
• serce i naczynia: często – bradykardia, ziębnięcie i sinienie kończyn, choroba Raynauda; rzadko – nasilenie niewydolności serca, blok serca, hipotonia ortostatyczna z omdleniem, zaostrzenie chromania przestankowego
• układ oddechowy: rzadko – skurcz oskrzeli, szczególnie u pacjentów z astmą lub dolegliwościami astmatycznymi w wywiadzie
• przewód pokarmowy: niezbyt często – biegunka, nudności, wymioty
• skóra: rzadko – łysienie, plamica, wysypka, łuszczycopodobne reakcje skórne, nasilenie łuszczycy
• zaburzenia metaboliczne: hipoglikemia (szczególnie u noworodków, niemowląt, dzieci, osób starszych, w chorobach wątroby, podczas hemodializy, przy głodzeniu); może wystąpić też hiperglikemia
• inne: często – uczucie zmęczenia (zwykle przemijające)
• badania diagnostyczne: bardzo rzadko – zwiększenie miana przeciwciał przeciwjądrowych (ANA) bez jasnego znaczenia klinicznego

W przypadku ciężkich lub nasilających się działań niepożądanych konieczny może być stopniowy odstawienie leku, zgodnie z zaleceniem lekarza.

Przedawkowanie Propranolol WZF

Objawy przedawkowania mogą obejmować:

• bradykardię
• niedociśnienie tętnicze
• ostrą niewydolność serca
• skurcz oskrzeli

Leczenie powinno odbywać się w warunkach intensywnego nadzoru medycznego, z zastosowaniem m.in. węgla aktywowanego, ewentualnie płukania żołądka (jeśli od przyjęcia dawki nie upłynęła więcej niż 1 godzina) i terapii objawowej – zgodnie z obowiązującymi standardami postępowania.

Skład preparatu Propranolol WZF

Jedna tabletka zawiera:

• 10 mg lub 40 mg propranololu chlorowodorku jako substancję czynną

Pozostałe składniki pomocnicze mogą obejmować m.in. laktozę i sacharozę (istotne u pacjentów z nietolerancjami cukrów).

Informacje powyższe mają charakter edukacyjny i nie zastępują konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. O decyzji o rozpoczęciu, zmianie dawki lub zakończeniu leczenia Propranolol WZF zawsze powinien decydować lekarz, biorąc pod uwagę indywidualną sytuację kliniczną pacjenta.